Beste familie, vrienden en collega’s van Frank,
Wat is dit zwaar hier te staan. Afscheid te moeten nemen van onze conservator, historicus, collega en jazeker: bondgenoot en kameraad. Maar behalve zwaar, wat een eer ook het adieu te mogen uitspreken namens het team van het Bevrijdingsmuseum, waarin Frank zo’n prominente rol vervulde.
De vele herinneringen aan Frank hebben mij de afgelopen week niet meer losgelaten. Zij zitten heel diep, zijn gigantisch rijk en ongelooflijk dierbaar. Het uitspreken van een allesomvattend afscheidswoord is een tour de force die niet anders zou kunnen eindigen dan in een maratonzitting. Daarom enkel de meest trefzekere biografische streken, getekend op dat mooie palet dat zijn leven zoveel kleur gaf. Wie was Frank? Welk erfgoed laat hij na?
1. Laat ik beginnen met Frank de vakman. Natuurlijk, zijn feitenkennis is vaak geprezen. Als je hem vroeg op welke dag in de jaren ’30 en hoe laat precies de Duitsers Sudetenland bezetten, dan wist hij je dat op de minuut af te vertellen. Maar daarmee zouden we hem tekort doen. Feitenkennis is immers gelijk aan de inhoud van een telefoonboek; inzicht, begrip en wetenschap van geschiedenis gaan veel verder. En juist daar lag nog veel meer zijn kracht. Frank zocht bovendien naar de nog niet betreden paden, naar het nog onbekende. Tegels wilde hij lichten, het nieuwe ontdekken. Dat deed hij in de research bij de concipiëring van tentoonstellingen. En daarmee heeft hij enorm geholpen het museum groot te maken. We kennen de kaskrakers toch: “Voetbal in Oorlogstijd”, “Over Landmijnen en Lef”, “Liefde in Oorlogstijd”. Hij excelleerde op het terrein van militaire geschiedenis en de geschiedenis van de burger, met een toch wel een stevige voorkeur voor dat eerste. Als ik hem daarom wel eens mister Pentagon noemde zei hij: nee, ik ben geen militair complex, maar ik heb er een. Van buitenlandse militaire groepen die het museum bezochten mocht hun eigen educational officer thuis blijven, er was maar één die ze op de bus wilden hebben: Mr. van den Bergh.
2. En dan een tweede streek op dat biografische palet. Frank de travailleur. Zijn tomeloze inzet voor de museumcollectie is legendarisch. Hij beschreef in z’n eentje de 8.000 foto’s van Beeldbank WO2 en ik ben er zeker van dat alle 38.000 voorwerpen en documenten van het museum door zijn handen zijn gegaan. Voor de fameuze Liberation Route gingen we samen te keer. Wat een klus en wat een schitterend project: een co-productie met marketeers, dramaturgen en toerismedeskundigen. En voor het museum ging Frank door het vuur. Regelmatig kwam hij bij me langs om te informeren naar de bezoekersaantallen. Als hij dan hoorde dat er weer groei was dook hij fluitend en zingend het depot in. U ziet dit voor zich, toch?
3. De biografie zou niet compleet zijn zonder het hoofdstuk Frank, die warme en leuke kerel. Als er ergens nood was, was hij er als de kippen bij om te helpen, op welk vlak dan ook. Op een afstand bekeken leek hij monomaan met zijn vak bezig, van dichtbij was dat volstrekt anders en dan keek je hem regelrecht in z’n hart. En wat een humor: ik herinner me nog een autoreis naar Normandië; vanaf Nijmegen tot in Caen gaf hij op de achterbank college, vol met humor van de bovenste plank - fout en niet fout -. Met buikkrampen van het lachen arriveerden we op de plaats van bestemming. Ik zal het nooit vergeten.
Hoe fijner en rijker de herinneringen aan de degene die je zo graag mocht, des te moeilijker het afscheid. Rouw, het verscheurende verdriet is inherent aan dat dierbare. Want daar sta je dan, verbijsterd van pijn en schrik. Het leven lijkt voor anderen met fanfare door te gaan. Theoloog Dietrich Bonhoeffer zei hierover echter: “De mooie herinneringen aan degene die je verliest zijn geen doorn in het vlees, maar een kostbaar geschenk dat je meedraagt. Het is een verborgen schat, een veilig bezit waaruit je kracht en vreugde kunt putten”.
En zo wapen ik mij bij dit afscheid van Frank. Het afscheid van, zo wil ik hem blijven noemen, de MAESTRO.
Frank, je liet je eigen prachtige erfgoed achter en dat was heel veel, het zal voor altijd blijven voortbestaan. Als een cadeautje á la Bonhoeffer in onze binnenzak. Rust zacht!
Drs. Wiel P.H. Lenders
Director National Liberation Museum 1944-1945
Groesbeek
Geen opmerkingen:
Een reactie posten